"Miejsca Magiczne" na wzgórzu zamkowym w Będzinie to fantastyczny przykład przemyślanej i udanej rewitalizacji. Ścieżki, rekonstrukcje historyczne, tablice informacyjne i 15 kamiennych lóż. Każda inna, każda ma swoją nazwę i historię do opowiedzenia. Zapraszam na spacer w magiczne miejsce na wzgórzu zamkowym w Będzinie.
Spacer odbędziemy według numerów miejsc na planie. Zaczniemy na tyłach zamku, skończymy... przy cmentarzu. Cytowane historie pochodzą z portalu "Muzeum Zagłębia w Będzinie". Artykuł ma 15 akapitów, dla ułatwienia zamieszczam spis treści.
1. Miejsce Historii
Z pierwszego miejsca widzimy zamek od tyłu. To doskonałe miejsce do zapoznania się z historią Będzina...
(...) od najstarszych śladów osadnictwa, tj. okresu kultury łużyckiej (VII w. p.n.e.), poprzez gród wczesnośredniowieczny, który funkcjonował w tym miejscu od IX w. (zachowane w parku fragmenty wału pochodzą z X w.), czasy budowy wieży zamkowej w II poł. XIII w., zamku w latach 40. XIV w
2. Miejsce Zwycięstwa
Tu kamienne bloki ułożone są w podium. W tym miejscu prześledzimy...
(...) wybrane zwycięskie bitwy polskiego oręża, z uwzględnieniem roli królewskiego miasta Będzina. Przewodnik opowie o bitwie pod Pogonią w 1345 roku i roli, jaką odegrał w niej zamek oraz rodzące się miasto, a także o bitwie pod Byczyną w 1588 - zamek będziński był wtedy miejscem uwięzienia Maksymiliana III Habsburga. Będzin znajdował się również na trasie przemarszu wojsk króla Jana III Sobieskiego zmierzającego na Wiedeń, a będzińskie jednostki - 11 pułk piechoty oraz 23 pułku artylerii brały udział w zwycięskiej wojnie polsko – bolszewickiej (1919 – 1921).
3. Miejsce Spotkania
Będzin to przez wieki miasto pogranicza, naturalne miejsce spotkania kultur, języków, narodów. Możemy tu poznać Będzin jako...
(...) miejsce spotkania kilku religii (katolicyzmu, judaizmu, kościoła ewangelicko – augsburskiego i prawosławia), omówi również w skrócie historię Żydów będzińskich i kirkutu na Wzgórzu.
4. Miejsce Przyjaźni
Przyjaciele w tym miejscu mogą siedzieć razem, ale patrzeć w przeciwne strony. Na tym chyba Przyjaźń polega. Tu wysłuchamy legendy o...
(...) rycerzu Bendzie, wiernym druhu i przyjacielu, króla Bolesława Chrobrego, od imienia którego ma pochodzić nazwa Będzina.
Według legendy Benda był synem żołnierza, który przybył do naszego kraju z Czech w orszaku Dąbrówki – matki pierwszego króla Polski. Chłopcy dorastali razem, brali udział w wielu wyprawach wojennych. W podziękowaniu za wierność i oddaną służbę Benda otrzymał od króla Bolesława szmat puszczy nad Czarną Przemszą
5. Miejsce Pokoleń
Na dziedzictwo kulturowe dzisiejszego Będzina złożyła się praca wielu pokoleń mieszkańców. Jedną z takich rodzin byli Mieroszewscy. Kazimierz Mieroszewski był budowniczym Pałacu na Gzichowie, a jego syn Stanisław Kostka, m.in. fundatorem wyposażenia kościoła Świętej Trójcy (...)
6. Miejsce Oświadczyn
W 1/3 wędrówki "Miejsca magiczne na wzgórzu zamkowym" widzimy pojedynczy kamienny fotel dla Niej i drewniany klęcznik dla Niego. Dobre miejsca do zapoznania się z tradycją...
(...) kojarzenia małżeństw w wieku XIX i początkach XX (...) które były nieodzowne, aby mężczyzna i kobieta uznani byli przez społeczeństwo za parę narzeczonych
7. Miejsce Rodziny
Oświadczyny zwykle prowadzą do Rodziny. Oprócz wspomnianych wcześniej Mieroszewskich, najbardziej znane będzińskie rodziny to...
(...) Sercarze – właściciele wielu kamienic i jednego z będzińskich browarów, Cukermanowie – właściciele zakładu cukierniczego oraz kamienic w Będzinie, Sosnowcu, Częstochowie, Winerowie - fundatorzy mykwy i domu modlitwy „Mizrachi”, a także Lustigerowie i niemiecka rodzina Meyerholdów
8. Miejsce Miłości
Kochający się siedzą razem i patrzą sobie w oczy. Ale my tu posłuchamy historii o...
(...) błękitnej Ludwice
W noc z 21 na 22 kwietnia w sali centralnej na pierwszym piętrze Pałacu Mieroszewskich pojawia się duch dziewczyny ubranej w piękną, błękitną suknię. Jest to podobno duch Ludwiki Mieroszewskiej
Błękitnego ducha nikt nie widział, ale historia Ludwiki jest prawdziwa. Wyszła za mąż za oficera wojsk napoleońskich. Tuż po ślubie pan młody wyjechał na wojnę i słuch po nim zaginął... Pełna historia tu.
9. Miejsce Portretu
Ten krąg...
(...) przywodzi na myśl ciekawą historię odnalezienia portretów Wojciecha i Doroty Mieroszewskich, które w końcu XIX wieku zniknęły z drewnianego chóru w kościele Świętej Trójcy. Dwa puste medaliony, pomiędzy którymi do dnia dzisiejszego znajduje się herb Mieroszewskich „Ślepowron”, od dawna budziły ciekawość.
Po żmudnych kwerendach okazało się, że portrety zdeponowane są w zbiorach sztuki Zamku Królewskiego na Wawelu. W 2010 roku udało się wykonać ich fotokopie, a po przeniesieniu na płótno, portrety umieszczono ponownie na balkonie chóru kościoła Świętej Trójcy
10. Miejsce Gry
Miejsce przedstawia szachownicę, ale warto wyszperać...
(...) wiele ciekawych informacji o działalności Towarzystwa Sportowego „Sarmacja” Będzin, które powstała w 1917 roku w wyniku zjednoczenia się będzińskich drużyn środowiskowych oraz o Żydowskim Towarzystwie Gimnastyczno-Sportowym „Hakoah”. Był to żydowski klub sportowy założony w 1913 r. Posiadał sekcje: piłkarską, gimnastyczną, tenisa stołowego, kolarską i turystyczną. Działał do października 1939 roku, kiedy został przez władze niemieckie zlikwidowany.
11. Miejsce Mówcy
Miejsce Mówcy poświęcone jest Salomonowi Weinzieher'owi - był to...
(...) poseł żydowski na sejm w latach 1919-27 i 1938-39. Weinzieher urodził się w Białymstoku, w 1869 roku. Po ukończeniu studiów medycznych osiadł w Będzinie. Został dyrektorem szpitala a także radnym miejskim. Był prezesem Zarządu Gminy Żydowskiej w Będzinie. Zaangażował się także w działalność społeczną. Zmarł w będzińskim getcie w 1943 r. Pozostał po nim wspaniały zbiór przemówień i tekstów.
Nasz spacer przez miejsca magiczne na wzgórzu zamkowym w Będzinie ma jeszcze 4 przystanki. Są one położone trochę w głąb wzgórza, w kierunku wschodnim. Nie przeoczcie ich!
12. Miejsce Wystawy
Będzin to nie Wersal, ale w miejscowym muzeum znajduje się szereg ciekawych wystaw:
Dawna broń – w salach zamkowych zgromadzono kolekcję ukazującą rozwój broni i uzbrojenia od XVI do I poł. XX wieku.
Z dziejów zamku i miasta – wystawa prezentuje kopie cennych dokumentów i pamiątki związane z historią Będzina.
Wnętrza stylowe XVIII - XIX wieku - wyposażenie reprezentacyjnego I piętra Pałacu Mieroszewskich. Warto zwrócić uwagę na polichromie z 2 poł. XVIII w.
W łużyckiej osadzie i średniowiecznym grodzie - Wystawa przybliża dwa okresy z pradziejów dzisiejszego Będzina, w których osadnictwo rozwijało się najintensywniej.
Izba zagłębiowska - zaaranżowane pomieszczenie mieszkalne z początków XX wieku
z przylegającym do niego pomieszczeniem gospodarczym.
Sala im. prof. Jana Świderskiego” - kolekcja obrazów Jana Świderskiego przekazanych do zbiorów Muzeum Zagłębia przez żonę artysty.
Kolekcja malarza i grafika - Samuela Cyglera - cenionego w okresie międzywojennym żydowskiego artystę, który pochodził z Będzina.
13. Miejsce Spoczynku
Utrudzeni wędrówką przez miejsca magiczne na wzgórzu zamkowym, tuż przed końcem spaceru możemy odpocząć i dowiedzieć się o królach, którzy gościli na będzińskim zamku:
Pierwszym władcą, który najprawdopodobniej odwiedził Będzin po bitwie pod Pogonią był Kazimierz Wielki. Dwukrotnie na zamku odpoczywał również pierwszy elekcyjny król Polski Henryk Walezy. Po przegranej bitwie pod Byczyną na zamku więziony by Maksymilian III Habsburg, a w czasie rokowań polsko –austriackich tzw. paktów będzińsko – bytomskich przebywał tu legat papieski kardynał Hipolit Aldobrandini, późniejszy papież Klemens VIII. Na zamku gościli również Jan III Sobieski, który zatrzymał się tutaj w drodze na Wiedeń i August II Mocny. Potem niestety zamek będziński zaczął popadać w ruinę.
14. Miejsce Tajemnicy
Intrygujący kształt i położenie wymagające wejścia w górę po schodach to Miejsce Tajemnicy. Będzińska...
... historia podziemi pod Wzgórzem Zamkowym w Będzinie przez wiele lat otoczona była tajemnicą. Podejrzewano, że mógł to być schron amunicyjny, ośrodek produkcji pocisków V1 i V2, tajna nazistowska fabryka niewiadomego przeznaczenia … Wśród rozmaitych przypuszczeń pojawiała się hipoteza o budowanym tu za czasów okupacji schronie przeciwlotniczym dla niemieckiej ludności miasta. Wydają się to potwierdzać odnalezione w 2010 r. archiwalne zdjęcia z uroczystości zakończenia jednego z etapów prac - z sierpnia 1944 roku.
15. Miejsce Zadumy
Ostatni przystanek spaceru przez miejsca magiczne na wzgórzu zamkowym w Będzinie daje nam widok na... cmentarz (w dole).
W miejscu tym na myśl przychodzi najstarsza będzińska nekropolia oraz jej historia i zabytki. Cmentarz przy kaplicy św. Tomasza Becketa z Canterbury jest miejscem pochówku najwybitniejszych mieszkańców Będzina i mieszkańców okolicznych miejscowości. Powstał około 1715 r. Znajduje się na nim wiele pięknych i zabytkowych grobowców. Najstarszy z 1822 r. Więcej dowiesz się od naszego przewodnika.
Zakończenie
Lubię będzińskie wzgórze zamkowe, mam w kolekcji trochę zdjęć z zamkiem w roli głównej. Ale dopiero niedawno przeszedłem całą ścieżkę "miejsca magiczne na wzgórzu zamkowym" - i specjalnie dla Was ją udokumentowałem. Fantastyczne miejsce i duże brawa dla pomysłodawców.
