Wreszcie nadszedł ten moment - kursanci u Królowej Beskidów. 5-ty zjazd Kursu Przewodników Beskidzkich odbył się w wschodniej części Beskidu Żywieckiego (pasmo Babiogórskie, pasmo Polic, pasmo Jałowieckie). W sali tronowej trwały porządki po lecie, ale Królowa łaskawie pokazała nam to co najważniejsze.
Plan
Plan prosty, bez kombinacji. Zaczynamy przy wejściu do Babiogórskiego Parku Narodowego w Zawoi Markowa. Idziemy przez schronisko PTTK Markowe Szczawiny i przełęcz Brona na Diablak. Przed zejściem na przełęcz Krowiarki dokładamy sobie wizytę na miejscu przedwojennego schroniska Beskidenverein.
Szlak Zielony Sidzina - Jabłonka
Od wejścia do Babiogórskiego Parku Narodowego w Zawoi Markowa idziemy szlakiem zielonym. W dolnej części jest on udostępniony dla rowerów, dalej mogą iść tylko piechurzy. Warto przy okazji wspomnieć, że część tego szlaku jest dostępna dla narciarzy. Na terenie Babiogórskiego Parku Narodowego znajdują się trzy szlaki narciarskie (ski touring):
- Szlak zielony: Zawoja Markowa - Markowe Rówienki - Górny Płaj długość 2,3km.
- Szlak czarny: Zawoja Lajkonik - Rybna - Sulowa Cyrhel - Górny Płaj długość 3km
- Szlak czerwony: Sokolica - Krowiarki długość 1,5km
Termin "Górny Płaj" dotyczy drogi leśnej wytyczonej od przełęczy Krowiarki po Żywieckie Rozstaje. "Płaj" to z j. wołoskiego wycięty pas lasu. Górny i Dolny Płaj zostały wytyczone przez Habsburgów w celu... ułatwienia myśliwym polowań.
Wspomniany szlak zielony jest "tasiemcem" wijącym się przez wschodnią część Beskidu Żywieckiego. Jego skrajne punkty to Sidzina (Dom Wczasów Dziecięcych) oraz Jabłonka (bus) a długość to 75km. Przebieg na mapie poniżej. Jako przyszły przewodnik muszę umieć opisać jak biegnie, więc zamieszczam również opis słowny. W nawiasach, kursywą dodatkowe informacje lub góry, których szczyty szlak trawersuje:
Sidzina Dom Wczasów Dziecięcych - Kordelka (1020m) - Hala Krupowa (właściwa) - Hala Kucałowa - płn. trawers Policy (miejsce katastrofy lotniczej z 1969r) - pod Halą Śmietanową - (Spalenica 854m)- Zawoja Hujdy - Zawoja Centrum - (Jaworówka 789m)- przeł. Kolędówki - Stryszawa Matusy - Stryszawa Wsiórz - (Solniska 849m)- Lachówka - rozejście przy Chatce Adamy - Karczówka - Hucisko PKP - Koszarawa Cicha - pod Suchą Górą - Czerniawa Sucha Zachodnia 1051m - Hala Kamińskiego (Kolisty Groń 1114m) - pod Mędralową - przeł. Jałowiecka płn. - Jałowcowy Garb 1017m - przeł. Jałowiecka płd. - Żywieckie Rozstaje - Mała Babia Góra 1517m - przeł. Brona - Babia Góra 1725m. - ruiny schroniska Beskidenverein - Stańcowa - Królowa - Kiczory - (Pokoszański Brzezek 761m) - Lipnica Mała - Jabłonka (plac Dworcowy).
Część tego szlaku, od Hucisko PKP na Babią Górę była nazwana imieniem Mieczysława Mączyńskiego i prowadziła znakami niebieskimi. W Babiogórskim Ośrodku Turystyki Górskiej znajduje się przedwojenna tablica szlakowa:
Markowe Szczawiny
Schronisko PTTK Markowe Szczawiny to popularny punkt wypadowy na Babią Górę, Byłem tam wielokrotnie, spałem w czasie mojego GSB, ale do tej pory nie miałem okazji zwiedzić Babiogórskiego Ośrodka Turystyki Górskiej (budynek obok schroniska, klucze są w bufecie schroniska). Jest to niewielki budynek z skromną ekspozycją dotyczącą historii turystyki wokół Babiej Góry. Pierwsze schronisko na Markowych Szczawinach powstało w 1906r staraniem polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego.
Główny Szlak Beskidzki
Na szczyt idziemy czerwonym, Głównym Szlakiem Beskidzkim. Przy okazji, znów pod kątem egzaminu, przebieg GSB w Beskidzie Żywieckim, od wschodu. Miejsca oznaczone kursywą nie są bezpośrednio na szlaku.
Wg. oficjalnej regionalizacji z 2018r., Beskid Żywiecki zaczyna się progiem za Bystrą Podhalańską (podejście pod Cupel), gdzie graniczy z Pogórzem Orawsko-Nowotarskim. Dla zwolenników podziału prof. Kondrackiego z lat 60-tych XX wieku oraz niektórych podziałów turystycznych, opis zaczynam od doliny Skawy
Rzeka Skawa - Skawa PKP - Wysoka (miejsce bitwy z IX 1939r) - Jordanów PKP - Jordanów Rynek - Bystra Podhalańska - (Cupel 885m) - Judaszka 841m - przeł. Malinowe 839m (warto zejść niebieskim szlakiem na Halę Malinową - miejsce pamięci partyzantów AK) - Naroże 940m (schron turystyczny) - (Soska 1063m) - Urwanica 1106m - (Okrąglica 1239m - kapliczka) - Hala Kucałowa (powyżej schroniska PTTK na Hali Krupowej) - (Jasna Grapa 1247m) - Polica 1369m - Cyl Hali Śmietanowej 1292m - (Główniak 1093m) - Syhlec 1146m - przeł. Krowiarki 1012m - Sokolica 1367m - Kępa 1521m - Gówniak 1617m - Mały Garb Niżni i Wyżni 1664-1676m - Diablak 1725 - (Kościółki 1620m) - przeł. Brona 1408m - Markowe Szczawiny schronisko PTTK - Fickowe Rozstaje - Żywieckie Rozstaje - Jałowcowy Garb 1017m - przeł. Jałowcowa płn. 997m - Mędralowa 1169m - Mędralowa zach. 1026m - przeł. Głuchaczki 923m - Baza Namiotowa Głuchaczki - Jaworzyna 1047m - Beskid Krzyżowski 923m - Student 935m - przeł. Glinne 808m - Pilsko Las Suchowarski 1143m - Hala Miziowa schronisko PTTK 1271m - Hala Cebulowa 1310m - Muńczolik 1356m - Palenica 1338m - Trzy Kopce 1216m - Hala Rysianka schronisko PTTK 1254m - przeł. Pawlusia 1188m - (zach. trawers Romanki) - Stacja Turystyczna Słowianka - Stacja Turystyczna Abrahamów - Żabnica - Węgierska Górka (miejsce bitwy z IX 1939r) - rzeka Soła.
Miałem okazję przejść GSB w 2020r, polecam więc moje opisy. Przejście Beskidu Żywieckiego zajęło mi 4 dni:
Etap 16: Skawa - Hala Krupowa
Etap 17: Hala Krupowa - Markowe Szczawiny
Etap 18: Markowe Szczawiny - Hala Miziowa
Etap 19: Hala Miziowa - Węgierska Górka
Z przełęczy Brona mamy ładny widok w kier. północnym. Widać stamtąd równoleżnikowo ułożone pasma Beskidu Żywieckiego (pasmo Mędralowej, Jałowieckie, grupę Łoska), Pasma Pewelsko-Krzeszowskie, Beskid Mały, Makowski oraz Śląski.
Z kolei z miejsca zwanego Kościółki (legenda o niegodziwej wiosce, która zapadła się pod ziemię), patrzymy w kierunku zachodnim. Patrząc od lewej, w krajobrazie dominuje Pilsko. Zza niego wystaje Palenica, dalej na prawo jest Lipowski Wierch i Rysiank i rozłożysta Romanka. Dalej na prawo, na dalszym planie widzimy Beskid Śląski i pasmo Baraniej Góry (Barania Góra - Magurka Wiślańska - Zielony Kopiec - Malinowska Skała i na prawym końcu Skrzyczne).
Trochę dużo informacji jak na krótki odcinek... Czytelnicy spoza kursu mi wybaczą... A teraz - Kursanci u Królowej Beskidów.
Na szczycie
Dla niektórych z nas był to pierwszy raz na Babiej Górze. Dla mnie - jedenasty i pół ;-). Miałem zaszczyt powitać nowych w imieniu Królowej Beskidów.
Na Diablaku otuliła nas chmura. Popsuła widoki, ale nic nie straciliśmy. Panoramy omówiliśmy przed szczytem i w drodze na Krowiarki. (A to co widać ze szczytu, mam uwiecznione na zdjęciach tablic z schroniska Markowe Szczawiny). Na szczycie mogliśmy zatem skoncentrować się na znajdujących się tam obiektach. W kolejności budowania:
obelisk z 1876r (na wschodnim końcu murka) zbudowany z okazji 70-rocznicy wejście arcyksięcia Józefa Habsburga
tablica (naturalna skała) z napisem dedykowanym Józefowi Piłsudskiemu od 74 Górnośląskiego Pułku Piechoty
- pomnik - ołtarz zbudowany w 1996r przez Słowaków na pamiątkę wizyt Jana Pawła II u naszych sąsiadów.
murek - wiatrochron - to samowolka budowlana, dzieło turystów. Jest zorientowany równoleżnikowo, a więc chroni przed silnymi wiatrami z południa (halny - zwany tu orawiakiem, miałem nieprzyjemność spotkać się z nim) oraz północy (wieje zimą i nie polecam spotkania z tym wiatrem).
pod szczytem, na opisywanym wyżej zielonym szlaku Sidzina - Jabłonka, znajduje się miejsce po pierwszym babiogórskim schronisku - zbudowanym w 1905r. staraniem organizacji Besdidenverein.
Od południowej strony szczytu chmury postanowiły nie przeszkadzać i mieliśmy widok na Działy Orawskie. To mezoregion wg. regionalizacji z 2018r., w większości znajdujący się na Słowacji. Możemy je zdefiniować jako niskie ramiona Babiej Góry, wychodzące w kierunku południowym. Wg. polskiego podziału turystycznego, wyróżniamy 6 pasm Działów Orawskich. Idąc od granicy PL/SK w kier. wschodnim, są to:
Dział Rabczycki (graniczny, najwyższy szczyt: Wajdów Groń 928m)
Dział Lipnicki (między potokami Lipniczanka i Kczorka; najwyższy szczyt: Polony 888m)
Dział Zubrzycki (między potokami Kiczorka i Syhlec; najwyższy szczyt: Kamionek 914m)
Dział Bembeński (między wsiami Zubrzyca i Podwik; najwyższy szczyt Madejowa 805m)
Wielki Dział (pasmo Bukowińskiego Wierchu 940m; znajduje się między miejscowościami Bukowina Osiedla i Podwik)
Dział Pająków (pasmo Pająków Wierchu 934m; między Piekielnikiem a Czarną Orawą)
Powrót w ciemnościach
Startowaliśmy z Zawoi dość późno, kursanci u Królowej Beskidów (i w schronisku Markowe Szczawiny) spędzili sporo czasu, więc schodzimy na przełęcz Krowiarki przy zapadającym zmroku. Mamy jeszcze okazję omówić panoramę w kierunku wschodnim (widać Beskid Wyspowy i Gorce).
Jesteśmy na to przygotowani, mamy czołówki. Byłem 2 razy na wschodzie słońca i z Krowiarek wchodziłem w ciemnościach. Po raz pierwszy jednak schodzę tam po zachodzie słońca.
Kursanci u Królowej Beskidów sporo się nauczyli, naoglądali się panoram i... nie zmokli. Dla mnie bardzo przyjemne i owocne wejście na Babią Górę.
